İdlib’e beklenen bahar bir türlü gelmedi. Ortadoğu’nun kanayan yarası Suriye’de daha iyi bir hayat için başlayan ayaklanmalar yıllar içinde başka bir boyuta evrildi.
Son dört yılda bir büyük şehrin nüfusu kadar sivil hayatını kaybetti. Diplomatik girişimler, ateşkes kararları, rejim uçaklarını durduramadı.
Soçi görüşmesinde en önemli başlık Suriye oldu
Soçi’de bir buçuk yıl sonra bir araya gelen Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Putin’in en önemli başlığı Suriye oldu. 5 Mart 2020’de alınan kararlar hatırlatıldı bir kez daha.
İdlib’den geçen Halepi’i Lazkiye’ye bağlayan önemli ticaret yolu olan M4 karayolu Rejim saldırılarından en çok etkilenen noktalardan bir tanesi oldu. Karayolunun çevresindeki bir çok yerleşim yerinin en büyüğü olan Eriha da saldırılar yüzünden yüzbinlerce sivil bölgeyi terk etti.
Türk askerini hedef alan saldırılar arttı
Son mutabakatla 15 Mart’tan itibaren bu karayolu üzerinde Türk ve Rus askerleri ortak devriye faaliyeti yürüttü. Ayn Havr’dan Trumba’ya kadar uzanan 80 kilometrelik hatta bir çok devriye yapıldı. Siviller için bir de güvenli koridor oluşturuldu. Saldırılardan kaçan binlerce Suriyeli evlerine döndü. Kentteki uzun süreli sessizliği uçaklar bozdu. Türk askerini hedef alan saldırılar arttı. 10 Eylül’deki saldırıda 4 asker şehit oldu.
6 Mart 2020’den bu yana M4 Karayolunun 6 kilometre kuzeyi ve 6 kilometre güneyini içine alan Cebel Zaviye bölgesinde bir güvenlik koridoru oluşturulmuştu. Ancak son iki üç aylık dönemde Esed rejimi ve Rus uçakları ateşkesi bozarak buradaki yerleşim yerlerini yerle bir etti. Terkedilmiş şehirlerle dolu kentin güneyinde ayakta kalabilen bir yerleşim yeri yok.
Şehir merkezindeki manzara farklı
Güneydeki saldırılar yüzünden nüfusu 1 buçuk milyonu bulan şehir merkezinde ise başka bir manzara var. Kentte adım atacak yer yok. Dükkanlar açık, sokaklar kalabalık olsa da ekonomik kriz nefes alacak alanı daha da daraltıyor. Bir dolar 3 bin 500 Suriye Lirasına ulaştı. Bir ekmeğin fiyatı 2 bin 500 Suriye lirasıyken, işçinin günlük yevmiyesi bir ekmek almaya ancak yetiyor.
Son görüşmede merak edilen, 5 Mart’ta tescil edilen statükonun korunup korunmayacağıydı. İki lider ilk kez görüşme sonrası kamera karşısına geçmedi. Türkiye’nin amacı aşikar; sınırının ve bölgede gözlemci olarak bulunan Türk askerinin güvenliği, hem ülkesinde hem de sınırının ötesinde kucak açtığı milyonlarca sivilin huzur içinde yaşaması.
Dengelerin sürekliği değiştiği, her güne başka bir sıcaklıkla uyanan İdlib’e bahar ne zaman gelir, bilinmez…
Kamera: Erkam Karakaya