Ukrayna savaşı gölgesinde faiz kararları açıklanıyor

Küresel ekonomi koronavirüs salgını yüzünden bozulan lojistik zincirlerinin etkisini atlamamışken 2022’de Rusya’nın Ukrayna’yı işgal girişimiyle karşı karşıya kaldı. Rusya’nın müdahalesiyle enerji ve tüm emtia fiyatlarında yükseliş yaşandı. Bu gelişme, zaten yükseliş trendinde olan küresel enflasyon üzerinde yukarı yönlü ek bir baskı yarattı.

Bu gelişmeler ışığında dünya genelinde merkez bankaları bu hafta birer birer faiz kararlarını açıklamaya başladı.

Dün Fed beklendiği gibi 3 yılın ardından faiz artırımına gitti. Politika faizini 0-0.25 aralığından yüzde 0.25-0.50 aralığına yükseltti. Fed’in karar metninde Ukrayna’daki savaşın enflasyon baskısı yaratabileceğine ve büyümeyi yavaşlatabileceğine dikkat çekildi. Fed Başkanı Powell ise basın toplantısında, “Faiz artışlarının sürmesi uygun” açıklamasında bulundu. Fed’in bu beklenen faiz artırımı ABD’de şubat ayında yıllık enflasyonun yüzde 7.9 ile 40 yılın zirvesine yükselmesinin ardından geldi.

Fed’in ardından dün Brezilya Merkez Bankası da artan enflasyon sonrası 100 baz puanlık faiz artırımına gitti. Şubat ayında ülkede yıllık enflasyon yüzde 10.5’e yükselirken son kararla politika faizi de yüzde 11.75’e yükseltilmiş oldu. Son alınan kararın metninde Ukrayna kaynaklı arz şoklarının değerlendirildiği ve gerekirse parasal sıkılaştırmanın boyutunun buna göre ayarlanabileceği belirtildi.

Bugün ise İngiltere Merkez Bankası politika faizini 25 baz puan artırarak yüzde 0.75’e yükseltti. Böylece İngiltere Merkez Bankası 1997’den bu yana ilk kez 3 toplantı üst üste faiz artırımına gitmiş oldu. Banka, karar metninde Ukrayna’daki gelişmelerin enflasyonun zirve yapmasına katkıda bulunacağını belirtti. Şubat ayında İngiltere’de yıllık enflasyon yüzde 5.5 ile 30 yılın zirvesine tırmanmıştı.

Kanada Merkez Bankası ise 2 hafta önce 25 baz puanlık faiz artırımına giderek politika faizini yüzde 0.5’e yükseltmişti. Avrupa Merkez Bankası ise geçen haftaki toplantısında faizi sabit bıraktı ancak genişlemeci politikalara erken son verileceğinin sinyalini verdi.

Bugün ayrıca TCMB de faiz kararını açıkladı. Para Politikası Kurulu (PPK) geçen ay olduğu gibi bu toplantıda da politika faizini yüzde 14’te sabit bıraktı. PPK’nın karar metninde faizi sabit tutarken enflasyondaki artışla ilgili sıcak çatışma ortamının yol açtığı enerji maliyeti artışları, ekonomik temellerden uzak fiyatlama oluşumlarının geçici etkileri, küresel enerji, gıda ve tarımsal emtia fiyatlarındaki artışlara dikkat çekildi. Türkiye’de şubat ayında enflasyon yüzde 54.44’e yükseldi.

Bugün Endonezya Merkez Bankası da beklendiği gibi faizi sabit bıraktı, Tayvan Merkez Bankası ise sürpriz bir şekilde 25 baz puanlık faiz artırımına gitti. Bu son kararlarla beraber dünyada 36 merkez bankası mart ayında faiz kararı açıklamış oldu. Bunlardan 17’si faiz artırımına gitti. 19 banka ise faizi sabit tuttu.

Mart ayında en büyük faiz artırımı 300 baz puanla Özbekistan’dan geldi. Özbekistan böylece politika faizini yüzde 17’ye yükseltti. Özbekistan’ı 125 baz puanlık faiz artırımıyla Ermenistan Merkez Bankası takip etti. Ortadoğu ülkeleri Bahreyn, Kuveyt ve Suudi Arabistan’da 25 baz puanlık faiz artırımına gidildi.

Önümüzdeki günlerde de merkez bankaları faiz kararlarını açıklamaya devam edecek. Piyasaların gözü özellikle 21 Mart’taki Çin Merkez Bankası toplantısında olacak. Ülkede artan koronavirüs vakaları karşısında bankanın alacağı pozisyon büyük merak konusu haline geldi.

Yarın ise gözler Rusya ve Japonya merkez bankalarının açıklayacağı faiz kararlarında olacak. Rusya Merkez Bankası 2 hafta öce rublenin değerini korumak için politika faizini takvimde olmayan bir kararla yüzde 9.5’ten yüzde 20’ye yükseltmişti. Yaptırımlar sebebiyle rezervlerinin yarısını kullanamayan bankanın yarınki olağan toplantısında faiz artırımlarına devam edip etmeyeceği belli olacak. Ancak piyasa beklentisi faizin yüzde 20’de sabit bırakılması yönünde.

Yarın ayrıca Azerbaycan Merkez Bankası da faiz kararını açıklayacak. 24 Mart’taki İsviçre, Norveç ve Meksika merkez bankalarının alacağı kararlar yine piyasalar tarafından yakından takip edilecek.