Finlandiya Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto, NATO’nun açık kapı politikası doğrultusunda Finlandiya’nın NATO’ya üyelik seçeneğini saklı tuttuğuna dikkati çekerek, “Şu aşamada, kararlaştırılmış mevcut durumumuzu koruyoruz. Üye değiliz, üyelik başvurusunda bulunmuyoruz ama NATO ile yakın ortaklık ilişkimiz var” dedi.
Antalya’nın Belek Turizm Merkezi’ndeki NEST Kongre Merkezi’nde düzenlenen, Anadolu Ajansının (AA) “Global İletişim Ortağı” olduğu Antalya Diplomasi Forumu (ADF) 2022’ye katılan Haavisto, AA muhabirinin sorularını yanıtladı.
Haavisto, Avrupa Birliği (AB) üyesi Finlandiya’nın Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik saldırısını en güçlü şekilde kınadığının altını çizerek Rusya’nın Ukrayna’dan askeri birliklerini mümkün olduğunca çabuk geri çekmesi, Ukraynalılara saldırmayı, ülkenin egemenliğini ve toprak bütünlüğünü ihlal etmeyi durdurmasını gerektiğini belirtti.
ADF marjında 10 Mart’ta Antalya’da düzenlenen Türkiye-Rusya-Ukrayna üçlü bakanlar toplantısını da değerlendiren Haavisto, “Türkiye’nin çabalarının çok değerli olduğunu düşünüyorum. Dışişleri Bakan (Mevlüt) Çavuşoğlu, (Rusya) Dışişleri Bakanı (Sergey) Lavrov ve (Ukrayna) Dışişleri Bakanı (Dmitro) Kuleba’yı bir araya getirerek çok iyi bir iş başardı. Bu müzakerelerin başarılı olmasını diliyorum. Bunun dışişleri bakanları düzeyindeki ilk temas olduğunu ve bu çatışmanın ancak barışçıl müzakereler yoluyla çözülebileceğini biliyoruz” diye konuştu.
Haavisto, Ukrayna ve Rusya arasındaki müzakerelerden yakın zamanda sonuç alınmasının Rusya’ya bağlı olduğunu vurgulayarak, “Komşu ülkede hükümeti devre dışı bırakmaya çalışmak oldukça büyük bir girişimdir ve Rusya’nın yapmaya çalıştığı da budur. Elbette Ukrayna’nın mevcut başkanına ve hükümetine saygı duymak zorundalar” ifadesini kullandı.
UKRAYNA-RUSYA SAVAŞINA BM, AB VE NATO’NUN YAKLAŞIMI
Ukrayna-Rusya savaşına ilişkin Birleşmiş Milletler (BM) düzeyindeki önemli bir adımın, 140 ülkenin Rusya’nın adımlarını saldırganlık olarak görüp bu krizde Ukrayna’ya destek oyu vermesi olduğunu dile getiren Haavisto, belki de Ukrayna’ya yardım seferberliğini ilk başlatanın AB olduğunu söyledi.
Haavisto, Rusya’ya yönelik yaptırımlara dikkati çekerek, bu aşamada Rusya’ya baskı yapmanın çok önemli olduğunu kaydetti.
Gelişmeler karşısında NATO’nun yaklaşımını da değerlendiren Haavisto, Finlandiya’nın İsveç’le birlikte NATO’nun gelişmiş ortaklığının bir parçası olduğunu belirtti.
Haavisto, “NATO’nun kendi üye ülkeleri için fark oluşturmayı ve çatışmadan uzak durmayı tercih ettiğini düşünüyorum” ifadesini kullandı.
“ÜYE DEĞİLİZ AMA NATO İLE YAKIN ORTAKLIK İLİŞKİMİZ VAR”
Haavisto, bölgedeki gelişmeler doğrultusunda ülkesinin NATO’ya üye olup olmayacağı yönündeki tartışmalara ilişkin, “Parlamento tarafından da kabul edilen güvenlik politikasına ilişkin hükümet raporumuzda, NATO’nun açık kapı politikası doğrultusunda NATO seçeneğini saklı tuttuğumuz yer alıyor” dedi.
Son dönemde ülkede yapılan kamuoyu anketlerine bakıldığında büyük bir değişiklik görüldüğünü, ilk kez Finlandiya vatandaşlarının çoğunluğunun ülkenin NATO’ya üye olmasını desteklediğini belirten Haavisto, şöyle devam etti:
“Bu elbette, birçok siyasi partide konuya ilişkin duruşlarının değişip değişmeyeceğine tartışmaları tetikledi. Ama tabii ki, Finlandiya’da bu konuları konuşmak parlamenter sürece tabidir ve elbette daha sonra, eğer bir gün Finlandiya bir başvuru gönderirse, konu NATO ülkelerine kalıyor. Ancak bu tartışmanın sürdüğünü söyleyebiliriz, Ama şu aşamada, kararlaştırılmış mevcut durumumuzu koruyoruz. Üye değiliz, üyelik başvurusunda bulunmuyoruz ama NATO ile yakın ortaklık ilişkimiz var.”
Haavisto, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısının ardından AB ülkelerine yönelik benzer bir tehdit görüp görmediğine ilişkin soruya, “Birçok kişi Ukrayna’ya yönelik topyekun bir savaşın mümkün olmadığını düşünüyordu ama bu oldu. Bence her türlü değerlendirmeyi yapmalı ve her türlü duruma hazırlıklı olmalıyız” dedi.
NATO ve AB’nin üyelerinin güvenliğine büyük önem verdiğini vurgulayan Haavisto, Finlandiya’nın, AB üyelerinin kriz ve çatışma dönemlerinde birbirini koruması ve birbiriyle dayanışması yönündeki yükümlülüklerini savunduğunu dile getirdi.
Haavisto, “Finlandiya’da, AB’nin, üyesi olmayan Ukrayna için bu kadar yardımı seferber edebilmesinin, gelecekte kendi üyelerini savunabilme kapasitesinin de oldukça iyi olduğu anlamına geldiğini konuşuyoruz” ifadesini kullandı.
NATO’nun bu süreçte provokasyon gibi görülebilecek her şeyden uzak durarak savaşın herhangi bir şekilde yayılmaması için çok dikkatli olması gerektiğini kaydeden Haavisto, “NATO üyelerini koruyor. Bunu örneğin, Baltık ülkelerindeki ve Polonya’daki NATO varlığıyla görüyoruz. Bu, mevcut durumda önemlidir” dedi.
“TÜRKİYE’NİN AB ÜYELİĞİNİ DESTEKLİYORUZ”
Haavisto, Finlandiya’nın Türkiye’nin AB’ye üyeliğini desteklediğini ve Türkiye’nin AB’ye adaylık statüsünü 1999’daki Helsinki Zirvesi’nde aldığını da hatırlatarak, “Türkiye ile müzakerelerin başlaması gerektiğini düşünen ülkelerden biriydik ve süreci başlattık” dedi.
Türkiye’nin, Finlandiya ile 10 yıl önce başlattığı Barış İçin Ara Buluculuk Girişimi ve bu süreçte arabuluculuk konusunda attığı adımlara ilişkin ise Haavisto, Türkiye ile arabuluculuk destek süreçlerini BM düzeyine taşımaktan memnuniyet duyduğunu söyledi.
Haavisto, “Arabuluculuğu destekleme ve çatışmalara diplomatik çözümler bulma konusunda Türkiye ile aynı taraftayız” ifadesini kullandı.