İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Bölümü Orman Entomolojisi ve Koruma Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hamit Ayberk, İstanbul’da diğer yıllara göre artış gösteren çam kese böceklerinin hem ormana hem de alerjik bünyelere zarar verdiğini söyledi.
Ayberk yaptığı açıklamada, çam kese böceklerinin, sağlam ve sağlıklı ağaçları zayıf düşüren önemli bir orman zararlısı olduğunu söyledi.
Türkiye’de yaygın olan çam kese böceklerinin özellikle Akdeniz, Ege ve Marmara bölgelerinde kızılçam ve karaçam ağaçlarında görüldüğünü belirten Ayberk, nisan sonu ve mayıs ortasına kadar geçen sürede erginleşip kelebek olabilmek için ağaç gövdelerinden toprağa inen tırtılların bu dönemde yoğun görüldüğünü anlattı.
Tırtılların en tipik özelliğinin tren vagonları gibi uç uca dizilerek hareket etmeleri olduğunu belirten Ayberk, yazın kelebek haline gelen tırtılların yumurtalarını bırakacağını bildirdi.
Ayberk, çam kese böceklerinin ağaçlar için zararlı olduğunu, kızılçam ve karaçamların iğne yapraklarını yediğini anlatarak, şunları kaydetti: “Sayıları çok fazlaysa ağaçları tamamen çıplak hale de getirebiliyorlar. Yaprakları kalmayan bir ağaç ise fotosentez yapamadığından, asimilasyon kaybına uğruyor ve zayıf düşüyor. Bu durumda sağlık durumu bozulan ağaçlar, kabuk böceklerinin saldırısına da açık hale geliyor. Akdeniz Bölgesi’nde çam kese böcekleri sonrasında görülen Akdeniz çam kabuk böceği ağaçların kurumasına neden olabiliyor.
Tırtılların üzerinde ayna kılları dediğimiz beyaz küçük kıllar var. Bunlar insanlarda alerji yapabilir. Yani güçlü bir alerjen niteliği taşımaktadır. Fakat bu her insanda, her bünyede aynı etkiyi yaratmamaktadır. Alerjinin etkili olduğu insanlarda daha fazla etki yapmaktadır. Ayna kılları özellikle ince derinin olduğu bilek ve boyun kısmında şişmelere neden olabiliyor. Vatandaşlar bunların tırtıllarıyla temas etmesinler çünkü bu temas alerjik etkiye neden olabilir. Vatandaşlarımız bu dönemde piknik yapmaktadır. Bu nedenle insanlarla temas edebilme ihtimalleri de oldukça fazla. Ayrıca avcıların av köpekleri temaslarında da köpeklerin boğazlarında, dillerinde şişme olup ölmelerine neden olabiliyor.”
Çam kese böceklerinin İstanbul’da her sene ortaya çıktığını ancak bu yıl sayılarında artış yaşandığını dile getiren Ayberk, çam plantasyonlarının bulunduğu Adalar, Sultanbeyli-Aydos Ormanları ve karaçam ağaçlarının olduğu alanlarda böceklere sık rastlandığını anlattı.
Ayberk, böceklerin ağaçlar üzerinde beyaz keseciklerle anlaşıldığını belirterek, “İnsanların çam kese böcekleriyle ilgili şikayetleri arttı. Vatandaşlar bu dönemde çam kese böceklerini oldukça fazla görüyor. Haziran ve temmuzda azalacak” ifadelerini kullandı.
Doç. Dr. Hamit Ayberk, Orman Genel Müdürlüğünün çam kese böcekleriyle sürekli mücadele ettiğini, çam ağaçlarındaki kese sayılarına bakıldığını dile getirdi.
Çam kese böcekleriyle “entegre mücadele” yöntemiyle mücadele edildiğini belirten Ayberk, şöyle konuştu: “Böceklerin yumurtalama döneminden başlanarak ağaçlardaki yumurtaları toplanıyor. Kış aylarında ise tırtılların kışlık yuvaları olan keselerin toplanması son derece önemlidir. Bu şekilde popülasyonu azaltıyorsunuz. Yine Orman Genel Müdürlüğü son zamanlarda ilaçlama yerine biyolojik mücadele yöntemini gündeme aldı. Orman zararlılarıyla mücadele laboratuvarlarında üretilen terminatör böcekler, çam kese böceğinin bulunduğu alanlara tahta sandıklarla taşınarak bırakılıyor. Bu böcek hemen ağaçlara tırmanarak keselerin içerisindeki tırtılları yiyerek imha ediyor. Ayrıca uçaktan ve yerden bakteri kullanılarak yapılan ilaçlamayla çam kese böcekleriyle mücadele ediliyor. Çam kese böcekleri ormanlar için çok önemli bir tehlike. Sayıları çok fazla olduğu zaman çok daha fazla iğne yaprağı yiyecekler ve ağaçları zayıf hale getirecekler. Bu durumda ağaçlar bakterilerin, mantarların ya da diğer kabuk böceklerinin saldırısına maruz kalacak.”
Ayberk, çam kese böcekleri ve diğer orman zararlısı böceklerin ağaçlara normalin üstünde zarar vermesinin çevresel faktörlerin etkisiyle olduğunu anlatarak, küresel iklim değişikliği ve kuraklığın ağaçların sağlığını bozacağını, yeterince reçine üretemeyen ve kendisini savunamayan ağaçların zararlı böceklerin saldırılarına daha açık duruma geleceğini vurguladı.