Koronavirüs (Covid-19) aşısı sonrası ortaya çıkan yan etkilerin dörtte üçüne yakınının aşıdan değil, plasebo etkisinin olumsuz versiyonu “nosebo”dan kaynaklandığı ortaya çıktı.
AA’nın New Atlas kaynaklı haberine göre, JAMA Network Open isimli tıp dergisinde yayımlanan çalışmada, araştırmacılar, Covid-19 aşısı sonrası baş ağrısı, kısa süreli yorgunluk ve kol ağrısı gibi daha hafif yan etkilerin önemli kısmının, farmakolojik olarak etkisiz bir ilacın hastada telkine dayalı olumsuz etki etmesi durumu şeklinde bilinen nosebo etkisinden kaynaklandığını belirtti.
Plaseboda olumlu beklentilerle etkisiz bir ilaç kullanmanın ardından bile pozitif sonuçlar elde edilirken nosebo etkisi, kişilerin bir hadiseye negatif yaklaşımıyla olumsuz sonuç alması anlamına geliyor.
Çalışmada, Covid-19 aşısı denemelerinde bildirilen; başta baş ağrıları ve yorgunluk olmak üzere, yaygın yan etkilerin dörtte üçü kadarının, nosebo etkisinden kaynaklandığı ifade edildi.
Araştırma kapsamında, 45 binden fazla kişiyi kapsayan, çeşitli Covid-19 aşı denemelerinden elde edilen veriler incelendi.
Plasebo alan kişilerin yüzde 35’inden fazlası ilk dozdan sonra ateş, baş ağrısı ve yorgunluk gibi sistemik yan etkiler bildirdi.
Nosebo tepkilerinin aşının ikinci dozundan sonra düştüğü görülürken plasebo alanların sadece yüzde 32’si sistemik yan etkiler dile getirdi.
Bununla birlikte araştırmacılar, ikinci dozun ardından yan etkilerin yaklaşık yüzde 50’sini nosebo etkisine dayandırıyor.
Çalışmanın baş yazarı Julia Haas, aşı denemelerinde nosebo yanıtlarıyla ilgili sistematik kanıt toplamanın, dünya genelinde Covid-19 aşılaması açısından önemli olduğunu vurgulayarak “Özellikle yan etkilerle ilgili endişelerin aşı yaptırma konusunda tereddüt edilmesinin bir nedeni olduğu bildiriliyor” dedi.
Aşılamadan önce insanlara olası yan etkiler hakkında bilgi vermenin nosebo tepkilerini artırabileceğini belirten yazar Ted Kaptchuk, elde ettikleri bulguların, insanları nosebo konusunda bilgilendirmenin, Covid-19 aşılamasından sonra görülen olumsuz etkileri azaltmaya yardımcı olacağını gösterdiğini söyledi.