Gıda fiyatları markete gelene kadar üçe katlıyor

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, nisan ayında üretici ve market fiyatları arasındaki farka dikkati çekerek, bu dönemde yeşil soğan ve maydanozun 3,7, kuru soğanın 3,5, ıspanağın 3,4, patates ve sütün 3,3 kat fazla fiyatla tüketiciye satıldığını bildirdi.

Bayraktar, yazılı açıklamasında, üretici ve market fiyatlarında nisan ayı ve ramazan ayı ortası dönemine ilişkin verileri paylaştı.

Üretici ve tüketici arasındaki makasın bir türlü kapanmadığına, nisanda üretici ve market arasındaki fiyat farkının en fazla yeşil soğan, maydanoz, kuru soğan, ıspanak, patates, süt ve pırasada yaşandığına işaret eden Bayraktar, “Nisan ayında üretici ve market arasındaki fiyat farkında yeşil soğan ve maydanoz 3,7 kat, kuru soğan 3,5 kat, ıspanak 3,4 kat, patates ve süt 3,3 kat fazlayla tüketiciye satılmaktadır.” ifadesini kullandı.

MARKETLERDE EN YÜKSEK ARTIŞ PATATESTE

Bayraktar, nisanda markette en fazla fiyat artışının yüzde 45,51 ile patateste olduğuna dikkati çekerek, “Patatesteki fiyat artışını yüzde 31,18 ile kuru soğan, yüzde 18,79 ile karnabahar, yüzde 17,8 ile kuru üzüm, yüzde 17,43 ile nohut takip etti.” bilgisini paylaştı.

Geçen ay markette en fazla fiyat düşüşünün yüzde 20,66 ile lahanada görüldüğünü bildiren Bayraktar, bu ürünü yüzde 13,94 ile patlıcan, yüzde 11,48 ile yeşil soğan, yüzde 10,34 ile kuru incir, yüzde 4,57 ile sivri biber, yüzde 3,61 ile maydanoz, yüzde 2,20 ile yumurtanın takip ettiğini kaydetti.

FİYATI EN FAZLA DÜŞEN ISPANAK

Bayraktar, nisanda üreticide maydanoz, elma, kuru fasulye, nohut, kırmızı ve yeşil mercimek, pirinç, kuru incir ve süt fiyatında bir değişim meydana gelmediğini, fiyatı en fazla düşen ürünün yüzde 33,33 ile ıspanak olduğunu belirtti.

Ispanaktaki fiyat düşüşünü yüzde 30,80 ile yeşil soğan, yüzde 27,25 ile patlıcan, yüzde 15,96 ile pırasa, yüzde 11,85 ile sivri biber, yüzde 4,77 ile zeytinyağı, yüzde 4,17 ile fındık, yüzde 3,77 ile salatalık, yüzde 1,96 ile kabak ve yüzde 1,79 ile yumurta yüzde 1,25 ile havuç, yüzde 1,21 ile marulun takip ettiğini bildiren Bayraktar, şunları kaydetti:

“Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 82,50 ile patateste yaşandı. Patatesi ise sırasıyla şu ürünler takip etti: Yüzde 80 ile kuru soğan, yüzde 47,76 ile lahana, yüzde 29,75 ile karnabahar, yüzde 21,74 ile kayısı, yüzde 8,93 ile limon, yüzde 7,42 ile domates, yüzde 4,06 ile Antep fıstığı, yüzde 2,56 ile kuru üzüm, yüzde 0,76 ile dana karkas, yüzde 0,67 ile kuzu karkas.”

Bayraktar, üretim sezonunun başı itibarıyla ve son bir yılda, girdi fiyat artışlarının bazı tarımsal ürünlerin fiyatlarını yükselttiğine dikkati çekerek, “Başta gübre olmak üzere, yem, elektrik, tarımsal ilaç fiyatları ve sulama ücretleri son bir yılda oldukça artmıştır. Nitekim üre gübresi fiyatları son bir yılda yüzde 94 artarken, DAP gübresi fiyatı aynı dönemde yüzde 95,8 arttı. Besi yeminde son bir yılda yüzde 34,5 artış olurken, süt yemindeki artış yüzde 40,4’u buldu.” ifadesini kullandı.

SÖZLEŞMELİ ÜRETİM YAYGINLAŞMALI

Girdi fiyatlarının yüksekliğinden dolayı üreticinin yeterince girdi kullanamayacağı için verimin düşeceği, üretimin azalacağı, maliyetlerin artacağı uyarısında bulunan Bayraktar, şu değerlendirmede bulundu:

“Üretici maliyetlerini düşürmeden insanımızın ucuz gıdaya ulaşması mümkün değildir. Gübre, elektrik, sulama ve ilaç gibi girdilerde indirime gidilmelidir. Bu yıl pandemi nedeniyle talepte yaşanan daralma sonucu patates ve kuru soğan fiyatlarında sert düşüşler yaşanmıştır. Üretimde istikrar için sözleşmeli üretim yaygınlaştırılmalı, ürün ihtisas havzaları ve piyasa düzenleyici kuruluşlar oluşturularak fiyatlarda istikrar sağlanmalı, üretim doğru yerde, doğru zamanda ve doğru miktarlarda ekonomik olarak iç ve dış talebe göre planlanmalıdır. Üretici örgütlenmesine önem verilmeli, üretim maliyetleri düşürülmeli, tarımsal ürünler üreticiden tüketiciye örgütlü bir yapı ile ulaştırılmalı, pazarlama sorunlarına çözüm getirilmesi için tüm ilgili kurum ve kuruluşlar iş birliği içinde çalışmalıdır.”

Rusya’nın domatese uyguladığı ve dolmak üzere olan kota nedeniyle halen örtü altında üretim yapan çiftçilerin zor durumda kalabileceğini vurgulayan Bayraktar, Rusya’nın sera üretimini artırması nedeniyle yeni pazarların bulunmasının kaçınılmaz hale geldiğine işaret etti.

Bayraktar, ramazan ayı ortasını kapsayan 6-26 Nisan dönemindeki fiyat değişimleri hakkında da bilgi vererek, markette 27, üreticide 13 üründe fiyat artışı, markette 12, üreticide 7 üründe fiyat düşüşü olduğunu, markette 1, üreticide 12 üründe fiyatın değişmediğini bildirdi.

Bayraktar bu dönemde üreticide ise patlıcan, ıspanak, maydanoz, elma, kuru fasulye, nohut, kırmızı mercimek, yeşil mercimek, pirinç, kuru incir, yumurta ve süt fiyatında bir değişim meydana gelmediğini, yüzde 30,80 ile fiyatı en fazla düşen ürünün yeşil soğan olduğunu belirtti.